W dniach 23–26 października 2025 r. w Bolzano odbył się 69. kongres Federalistycznej Unii Europejskich Grup Narodowościowych (FUEN). W wydarzeniu wzięło udział około 200 przedstawicieli autochtonicznych mniejszości narodowych, narodowości i społeczności językowych z ponad 30 krajów europejskich, aby omówić przyszłość mniejszości w Europie.
Podczas kongresu przedstawiciele Niemieckojęzycznej Wspólnoty Belgii, Autonomicznej Prowincji Bolzano-Południowy Tyrol oraz FUEN podpisali wspólną deklarację. W deklaracji tej wezwali oni do podjęcia zdecydowanych działań przeciwko tzw. geoblockingowi, który utrudnia mniejszościom w Europie dostęp do treści kulturalnych i językowych (więcej informacji: Nie! dla geoblokingu).
W kongresie w Bolzano udział wzięli przedstawiciele mniejszości niemieckiej w Polsce, w tym Joanna Hassa – dyrektor biura ZNSSK, Paulina Widera – przewodnicząca BJDM, oraz Bernard Gaida – pełnomocnik ZNSSK ds. współpracy międzynarodowej w Polsce i rzecznik AGDM.
Głównym punktem wydarzenia były również wybory nowego kierownictwa FUEN. Olivia Schubert, wiceprzewodnicząca Krajowego Węgierskiego Samorządu Niemców (LdU) i dotychczasowa wiceprzewodnicząca FUEN, została wybrana na następczynię Loránta Vincze, który zgodnie ze statutem nie mógł ubiegać się o reelekcję po dziewięciu latach pełnienia funkcji.
Dla Bernarda Gaidy kongres był jednocześnie momentem pożegnania. W swoim przemówieniu końcowym powiedział:
W tym roku dobiega końca mój dziewiąty rok pełnienia funkcji rzecznika FUEN-AGDM. Przez ostatnie trzy lata wykonywałem to zadanie równocześnie jako wiceprzewodniczący FUEN (…) W ciągu ostatnich dziewięciu lat przebyliśmy długą drogę – od dość luźno zorganizowanej grupy roboczej, do ustrukturyzowanej, skoordynowanej i trwale reprezentowanej wspólnoty. Nie był to łatwy czas, ani w wielu krajach ojczystych członków mniejszości niemieckich, ani w naszej ojczyźnie, Niemczech. W Bundestagu nastąpiła wielka zmiana pokoleniowa; zmieniły się trzy rządy i trzech kanclerzy federalnych. Ze swojej strony uczyniłem wszystko, co było w mojej mocy, by w każdej z tych faz budować dobre i owocne relacje dla dobra naszej sprawy oraz jak najściślej współpracować ze wszystkimi pełnomocnikami federalnymi ds. mniejszości narodowych.
Podkreślił również znaczenie autochtonicznych mniejszości narodowych w Europie jako budowniczych mostów między ich krajami ojczystymi a Niemcami. Według Gaidy jest to ważny czynnik dla zachowania języka i kultury, nawet w niepewnych ekonomicznie czasach. Do tego dochodzi młodzież, którą Bernard Gaida określił jako kluczowy element. To właśnie dzięki jej aktywności i zaangażowaniu kształtowana jest przyszłość wspólnot mniejszościowych. Ważne jest również ciągłe uwidacznianie dziedzictwa mniejszości. Zachowanie tego dziedzictwa ma fundamentalne znaczenie dla tożsamości tych społeczności.
