29 listopada 2022 przed bramą obozu „Zgoda” w Świętochłowicach odsłonięta została makieta, przedstawiająca rozmieszczone pierwotnie na terenie obozu, niezachowane do dziś budynki: baraki, wieżyczki strażnicze, plac apelowy i inne obiekty. Z istniejącego od 1942 jako jedna z filii obozu w Auschwitz-Birkenau, po wojnie natomiast jako obóz komunistyczny, podlegający Ministerstwu Bezpieczeństwa Publicznego, zachowała się do dziś jedynie brama. Inicjatywa postawienia przed bramą makiety ilustrującej rozmiar całego założenia wydaje się więc z punktu widzenia polityki pamięci jak najbardziej słuszna. Spór wywołują jednak słowa użyte w jej opisie.

Makietę opisuje, zamieszczone zarówno po polsku jak i niemiecku, krótkie zdanie: „Obóz dwóch totalitaryzmów – niemieckiego i komunistycznego”. Użyte w takim zestawieniu słowa w kręgach lokalnych społeczności wywołały niemałe poruszenie: „Nie zgadzamy się z jednostronnym przekazem. (…) W końcu pisze się o zbrodniach sowieckich, a nie rosyjskich, bo ofiarami sowietów byli też Rosjanie; nie pisze się o zbrodniach polskich, tylko polskich komunistów, bo ofiarami ich też byli Polacy”, czytamy w treści stanowiska Towarzystwa Kulturalno-Społecznego Niemców Województwa Śląskiego.

W przypadku upamiętnienia − szczególnie w miejscach istotnych dla wielu społeczności − liczy się każde słowo. Poniżej prezentujemy pełną treść stanowiska TSKN w Województwie Śląskim w nadziei, że głos ten zostanie wysłuchany.

Stanowisko Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców Województwa Śląskiego związane z odsłonięciem makiety pod bramą obozu „Zgoda” w Świętochłowicach

 

Od wielu lat, gdy tylko otworzyła się taka możliwość, osoby związane z środowiskami mniejszości niemieckiej, jak również regionalnymi organizacjami śląskimi dbają i pielęgnują to miejsce. Staramy się godnie upamiętnić ofiary, organizując corocznie liczne uroczystości. Ten fakt jest naszym zdaniem widoczny nie tylko w mediach krajowych, ale również zagranicznych. W tym zakresie działania Komitetu Honorowego oraz środowisk związanych duchowo z Pomnikiem mogą się poszczycić niemałym, udokumentowanym dorobkiem.

 

Dzisiaj wspólnie z przedstawicielami Ruchu Autonomii Śląska i Ślonskiej Ferajny byliśmy na odsłonięciu makiety obozu. Niestety opis makiety nie został zmieniony i przedstawia wyłącznie jeden, „polski” punkt widzenia. Nie zgadzamy się z jednostronnym przekazem. Jest to naszym zdaniem poważna manipulacja i profanacja pamięci ofiar. Terminologia przyjęta w tym przypadku jest konsekwencją przyjętej polityki historycznej i realizuje naszym zdaniem odgórnie przyjęte cele antagonizowania relacji polsko-niemieckich, jak również relacji polsko-europejskich. Od kilku lat widzimy niezrozumiałe dla nas konsekwentne działania i stosowanie nieznanej w chrześcijaństwie, pogańskiej koncepcji winy i odpowiedzialności zbiorowej. Takie wskazanie wspólnego wroga i projekcja tego wroga i złoczyńcy ma naturalnie na celu konsolidowanie społeczeństwa pod płaszczem nacjonalizmu i jest przykładem wyrachowanej polityki, typowej dla państw totalitarnych, które cechuje manicheizm narodowy.

 

W przypadku opisu makiety obozu „Zgoda” nie sposób uniknąć wrażenia nawiązania do ideologii i metod manipulacji socjotechnicznych, stosowanych przez współpracowników esbecji w latach 60-tych, tyle tylko, że teraz jest to bardziej dosadne, bo nawet w PRL, szczególnie po upadku Gomułki i podpisaniu układu warszawskiego w 1970 r. i nawiązaniu stosunków z RFN, ta narracja złagodniała i jednak rozróżniano pojęciowo przymiotniki niemiecki, hitlerowski, nazistowski. No bo na logikę, skoro niemiecki, to czemu nie austriacki? Przecież wielu zbrodniarzy, takich jak komendant obozu w Płaszowie, byli Austriakami? W końcu pisze się o zbrodniach sowieckich, a nie rosyjskich, bo ofiarami sowietów byli też Rosjanie, nie pisze się o zbrodniach polskich, tylko polskich komunistów, bo ofiarami ich też byli Polacy.

 

Mając na uwadze powyższe, protestujemy przeciwko odsunięciu strony społecznej od dalszych działań związanych z przyszłością obozu „Zgoda”. Domagamy się jednocześnie zmiany napisu na makiecie, na: „…nazistowski i komunistyczny…”.

 

Źródło: Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Niemców w woj. Śląskim

Polecamy również: Nie ma zgody – Wochenblatt – Gazeta Niemców w Rzeczypospolitej Polskiej

W Świętochłowicach odsłonięto makietę obozu koncentracyjnego, który tam działał (Świętochłowice – nasze miasto, 29.11.2022)