Felietony Bernarda Gaidy

Mój poniedziałkowy post na FB zaczął się od słów: „Chory nacjonalizm w Polsce ciągle żywy”.  Skłoniło mnie do tego wystąpienie radnego miasta Gliwice do ABW przeciwko znanemu nauczycielowi historii i społecznikowi. Zarzucił mu czyny mające znamiona „świadomego i powtarzalnego działania wymierzonego w interes narodowy Rzeczypospolitej Polskiej”. Powodem stał się wniosek pana Seweryna Botora do rady miejskiej Gliwic, by miasto upamiętniło Arthura Kochmanna, prawnika, Żyda z Gliwic, przewodniczącego gminy […]

„Halina wolałaby, bo każdy w Wałbrzychu by wolał zająć poniemiecki dom z ogrodem na Białym Kamieniu czy Szczawnie Zdroju, gdzie nowi lokatorzy odkopywali spod krzaków całe zestawy kuchenne z napisem Bawaria pod spodem, święte figury z monetami, komplety sztućców i zegary stojące, które wciąż chodziły, a po deszczu porcelanowe tancerki i pastereczki same wystawiały białe rączki, nóżki spod ziemi, żeby je tylko znaleźć. (…) A na początku kopali wszyscy, tyle że nie kartofle. Całe podwórze […]

„Pauline … jest Niemką, ale nie można jej o nic obwinić, nie widzi powodów do obawy przed partyzantami. 8 maja 1945 roku do miasta wkracza pierwsza jugosłowiańska brygada. Zaczynają się aresztowania i egzekucje. Bez sądu i bez wyroku. Dla Pauline jest już za późno, aby szukać gdzieś schronienia. Jej dom rodzinny staje się śmiertelną pułapką. Pauline umiera 24 sierpnia 1945 roku w obozie w Hrastovcu (…) niedaleko Mariboru. (…) […]

W zeszłym tygodniu odbyło się ważne posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych. Ważne nie tylko dlatego, że było pierwszym posiedzeniem tego gremium w roku 20-lecia Ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym, ale także dlatego, że w czasie uroczystej części tego posiedzenia usłyszeliśmy z ust ministra Tomasza Szymańskiego silne zapewnienie o podjęciu prac nad przygotowaniem nowelizacji tejże. To już drugie, po lutowej konferencji w Sejmie RP, ważne oświadczenie w tej sprawie. […]

Wybory do Bundestagu są już w gorącej fazie. Kiedy w ubiegłą środę uczestniczyłem w ostatniej federalnej konferencji delegatów OMV w biurze CDU w Berlinie, zauważyłem to bardzo wyraźnie. Tego samego dnia w Bundestagu odbyło się pierwsze czytanie i głosowanie nad tzw. ustawą o ograniczeniu napływu imigrantów. Jak wiemy, większość opowiedziała się za jej przyjęciem głosami CDU, FDP i AfD. Po południu w Domu Konrada Adenauera byliśmy oblegani przez setki demonstrantów i chronieni przez policję. […]

Choć styczeń jest miesiącem szczególnie poświęconym upamiętnieniu ofiar tzw. Tragedii Górnośląskiej, chciałbym dziś poświęcić parę słów nadchodzącym wyborom do Bundestagu. Wydarzenia lat powojennych, historia, kultura, teraźniejszość i przyszłość mniejszości niemieckich są również częścią ogólnoniemieckiego dziedzictwa, teraźniejszości i przyszłości. My, Niemcy w Polsce, wiemy o tym. Wybory to czas, w którym można testować niemieckich polityków: co naprawdę o tym sądzą? Już teraz można czytać i analizować programy wyborcze […]

Zmianie roku nadajemy symboliczny charakter, mimo że jest tylko zmianą cyfry. Są jednak takie przejścia starego w nowy, po których nic już nie jest takie samo. Takie było przejście 1944/1945 dla milionów Niemców zamieszkujących wschodnie terytoria ówczesnej Rzeszy oraz od wieków mieszkających w Rumunii, Jugosławii, Czechosłowacji czy na Węgrzech. Czy 80 lat temu w noc sylwestrową wyobrażali sobie, że za dwa, trzy tygodnie ruszą zaprzęgami konnymi w niekończących się kolumnach na zachód? Ci ze Śląska […]

Za tydzień w Białymstoku będę brał udział w konferencji z okazji 20-lecia uchwalenia Ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym. Trudne zadanie dla mnie, który od wielu lat, z racji przewodniczenia Grupie Roboczej Mniejszości Niemieckich (AGDM) oraz funkcji wiceprezydenta Federacyjnej Unii Europejskich Narodowości (FUEN), styka się z europejskim kontekstem praw mniejszości narodowych. Wiem bowiem, jak wielkim postępem było jej uchwalenie pomimo spadku socjalistycznej i nacjonalistycznej wizji […]

W poniedziałkowy wieczór w hotelu Dietrich Bonhoeffer Haus Berlin (hotelu, w którym w tzw. sali kościelnej w okresie przełomu ustrojowego w 1989 r. obradował pierwszy Okrągły Stół) odbyła się interesująca dyskusja panelowa zatytułowana „Między asymilacją a samoafirmacją – skutki ucieczki i wypędzenia”. Najpierw przedstawiono nam to miejsce i jego historię oraz Dietricha Bonhoeffera jako teologa, humanistę, ale także bojownika ruchu oporu. Administracja NRD nie chciała zaakceptować go jako patrona tego miejsca. […]