Felietony Bernarda Gaidy

O tym, że dyskryminacyjne posunięcia wobec mniejszości niemieckiej zostały w zeszłym roku przez kierownictwo PiS wybrane jako ważne ze względu nadchodzącą kampanię przed wyborami do Sejmu, usłyszeliśmy od samych członków tej partii. Oczywiście „nieoficjalnie”. Wystąpienie Jarosława Kaczyńskiego w Kędzierzynie-Koźlu wyraźnie to potwierdza. W uporządkowany sposób wychodząc od obcięcia środków na naukę języka niemieckiego jako języka „narodowego” (to novum pojęciowe), przechodzi do rzekomego braku wzajemności, bagatelizacji obecnej decyzji Bundestagu o przyznaniu środków na poprawę […]

Volkstrauertag jest dniem, który wszystkim zapewne kojarzy się z krzyżem. Na wojskowych cmentarzach uderzają nas najbardziej rzędy jednakowych krzyży. Na Mazurach gęsią skórkę czuję, stojąc na cmentarzach z wojny 1914–1918 pomiędzy krzyżami prawosławnymi grobów rosyjskich a „normalnymi” krzyżami grobów niemieckich poległych. Pomiędzy nimi na centralnym krzyżu napis: „Freund und Feind im Tode vereint” (Przyjaciel i wróg śmiercią połączeni). Trudno wyobrazić sobie, by tych krzyży tam nie było. […]

Wszystkich Świętych czy Dzien Żałoby Narodowej uzmysławiają sens tego, co przed laty usłyszałem: „Kościół to garstka żyjących i ogromna rzesza umarłych”. Te słowa pasują do każdej społeczności: rodziny, narodu, parafii, miasta rodzinnego… drzewa genealogicznego. Niezależnie od tego, czy wierzymy w życie wieczne czy też nie, czujemy wspólnotę z tymi, którzy byli przed nami. Ich spuściznę uważamy za swoje dziedzictwo, a to za swoje zobowiązanie. To tworzy z nas wspólnotę historii, kultury, wspomnień, miejsc i żywych uczuć. […]

W sobotę uświadomiłem sobie jak bardzo historia organizacji Niemców w Wałbrzychu różni się nie tylko od historii innych organizacji w Polsce ale także w niemal całej Europie środkowej i wschodniej. Poza Rumunią i częściowo Węgrami wszyscy Niemcy od Odry po Kamczatkę mogli się stowarzyszać dopiero w wyniku upadku „żelaznej kurtyny”. Tymczasem w uroczym, pachnącym niemieckością teatrze zdrojowym w Szczawnie Zdroju czyli Bad Salzbrunn obchodziliśmy 65 lat istnienia tamtejszej organizacji. Nie miejsce […]

Ten weekend „złotej jesieni” spędziłem w małej miejscowości Linstow niedaleko Krakow w Meklenburgii. Tutaj, w malowniczej scenerii falistych pól, gęstych lasów i jezior, znajduje się Wolhynier Umsiedler Museum (Muzeum Wołyńskich Przesiedleńców). Wnikliwy czytelnik powinien od razu zadać kilka pytań, z których pierwsze brzmiałoby, dlaczego właśnie tutaj, a drugie – dlaczego „Umsiedler”. Odpowiedź na te i wiele innych pytań uzyskałem w ciągu trzech dni konferencji poświęconej wszelakim migracjom, […]

Ostatnie kilkanaście dni rozpiętych było pomiędzy Berlinem, Strasburgiem i Pragą. Pomimo dzielącego te miasta dystansu połączył je cykl wydarzeń mających wspólną nić przewodnią. W Berlinie odbył się 66. Kongres FUEN, który gromadząc przedstawicieli wielu mniejszości narodowych i etnicznych, zajmował się nie tylko problemami niektórych z nich, ale także dokonał wyboru swych władz na następną kadencję. Stałem się w wyniku tych wyborów członkiem prezydium tej organizacji i już w tej roli głosowałem […]

Dość już dawno czytałem w artykule „Savoir-vivre a moralność dyplomacji” Pawła A. Makowskiego, że „dyplomacja to treść i forma. Treść wyznacza sztukę dyplomacji, natomiast forma jest dyplomatycznym rzemiosłem. (…) Wielkie, wzniosłe, związane z wartościami duchowymi oraz moralnymi treści naszego życia czynią z niej wielką sztukę. Gdy jednak zabraknie formy, którą wytworzyła wyższa kultura i która jest z nią permanentnie oraz ściśle związana, treść naszego życia karłowacieje, rozmazuje się […]

Z przerażeniem i zdziwieniem przeczytałem słowa Jarosława Kaczyńskiego o rzekomym usuwaniu w Niemczech Polaków z przedziałów pierwszej klasy. Źródłem informacji są, jak twierdzi, europosłowie. Pomyślałem najpierw, że to fake. A jednak poziom absurdu, który rządzi polską polityką, osiąga szczyty jeszcze kilka lat temu niewyobrażalne. A przecież do wyborów jeszcze rok. Dokąd zajdziemy? Słowa te padły w Opolu w obecności skądinąd inteligentnych zapewne ludzi, a mimo to zostały nagrodzone oklaskami. Czy poważni i z tytułami […]

Poniedziałek był dniem pogrzebu królowej Elżbiety II, który zdominował zainteresowanie świata. Obecność głów państw była oczywista, tłumy Brytyjczyków odprowadzających swoją królową w zasadzie też zrozumiałe, jednak miliony ludzi oglądających transmisję w krajach nie mających nic wspólnego ani z Anglią, ani nawet z Commonwealth, nie dają się już tak łatwo wytłumaczyć. Można zadawać sobie pytanie, dlaczego tak powszechnie oddawano jej cześć. Czym zasłużyła sobie na ten […]