W odniesieniu do wprowadzonego 4 lutego br. Rozporządzenia Ministerstwa Edukacji i Nauki, ograniczających wysokość subwencji oświatowej na nauczanie języka mniejszości w odniesieniu wyłącznie do mniejszości niemieckiej, ukazało się szereg apeli i pism; wypowiadali się w tej sprawie również eksperci.

Kolejnym głosem jest, zlecona przez poseł Małgorzatę Kidawę-Błońską, niezależna opinia prof. zw. dr hab. Mariusza Jabłońskiego z Katedry Prawa Konstytucyjnego Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego. W treści opinii wskazany jest szereg kolejnych, ratyfikowanych przez Polskę dokumentów, których ww. rozporządzenie nie respektuje. Wynikająca z analizy konkluzja pokrywa się z opublikowaną 14 lutego br. opinią prof. Grzegorza Janusza z UMCS w Lublinie: rozporządzenie „ma charakter dyskryminacyjny i nie może być konstytucyjnie uzasadnione”. Wybrane treści prezentujemy poniżej:

W celu wyeliminowania lub zapobieżenia dyskryminacji w rozumieniu (…) Konwencji [UNESCO w sprawie zwalczania dyskryminacji w dziedzinie oświaty] państwa będące jej stroną zobowiązują się:

a) uchylić wszelkie przepisy ustawowe lub zarządzenia administracyjne oraz zaprzestać wszelkich praktyk administracyjnych o charakterze dyskryminacyjnym w dziedzinie oświaty (…)
b) nie dopuszczać – w przypadkach, gdy organy państwowe udzielają zakładom nauczania w różnej formie pomocy – do stosowania jakichkolwiek przywilejów lub ograniczeń, opartych jedynie na fakcie przynależności uczniów do określonej grupy.

Art. 21 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej – Zakazana jest wszelka dyskryminacja w szczególności ze względu na płeć, rasę, kolor skóry, pochodzenie etniczne lub społeczne (…)

[W treści] Europejskiej Karcie Języków Regionalnych i Mniejszościowych – art. 7 pkt 2: Strony zobowiązują się do wyeliminowania, jeśli jeszcze tego nie uczyniły, każdego nieuzasadnionego zróżnicowania, wyłączenia, ograniczenia lub preferencji dotyczącej stosowania języka regionalnego lub mniejszościowego, której celem jest zniechęcenie do niego lub zagrożenie dla jego zachowania lub rozwoju. (…)

Mając na względzie inne regulacje ustawowe, brak jest w ich treści takich postanowień, które uwzględniając określoną sytuację faktyczno-prawną kształtowałyby „jakiś” racjonalny i zgodny z standardami konstytucyjnymi oraz międzynarodowymi „mechanizm dyskryminacyjny” wobec wybranej lub wybranych mniejszości narodowych.

Przeanalizowane treści prowadzą eksperta do następującej konkluzji:

Przyjąć trzeba założenie, że ustawodawca był i jest świadomy, że tego rodzaju działanie, które przyjmowałoby postać normy legalizującej ograniczenia uprawnień tylko jednego podmiotu praw tożsamego z innymi definiowanymi ustawowo jako mniejszości narodowe (i etniczne), byłoby oczywistym wyrazem nierównego i dyskryminującego jego traktowania, co pozostawałoby w sprzeczności z treścią art. 32 Konstytucji RP oraz wiążącymi państwo polskie zobowiązaniami międzynarodowymi. (…)

Określone w treści rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 4 lutego 2022 r. (…) zróżnicowanie przyjmujące postać ograniczenia wymiaru (liczby) godzin nauczania dodatkowego w odniesieniu do nauki tylko jednego języka mniejszości narodowej lub etnicznej przy uwzględnieniu konieczności spełnienia identycznych dla wszystkich mniejszości narodowych warunków i przesłanek utworzenia i funkcjonowania międzyszkolnego zespołu nauczania: ma charakter dyskryminacyjny i nie może być konstytucyjnie uzasadnione, niezależnie od charakteru kryteriów (potencjalnie: podmiotowych lub/i ilościowych), które mogłyby być przez prawodawcę wzięte pod uwagę. (…)

Normatywnie zdefiniowana w rozporządzeniu wydanym przez Ministra Edukacji i Nauki dyspozycja przybierająca postać zmiany organizacyjnej w nauczaniu tylko jednego języka mniejszości narodowej lub etnicznej realizowanego w formie dodatkowej nauki języka mniejszości narodowej lub etnicznej, polegająca na zmniejszeniu tygodniowego wymiaru nauczania tego języka, nie może być uznana za zgodną z przepisami aktów prawnych. Rozwiązanie takie narusza postanowienia wiążących Polskę umów międzynarodowych, które nakazują równe traktowanie i podkreślają jednocześnie konieczność zakazu stosowania przez prawodawcę krajowego jakichkolwiek rozwiązań dyskryminujących.

Z pełną treścią opinii zapoznać się można TUTAJ.