Felietony Bernarda Gaidy

Problem granicy coraz bardziej domaga się jasnych postaw, których w miarę spadającej temperatury nie da się już skwitować stwierdzeniem, że to nie nasz problem, skoro Łukaszenka go cynicznie stworzył i wykorzystuje do swej polityki. Głos zabierają politycy, medycy, a nawet nieśmiało prymas. Na początku podział był zgodny z podziałem politycznym: zwolennicy PiS za wyrzucaniem uchodźców do lasu czy z powrotem na Białoruś, za zasieki i mur. Opozycja przeciw. Coraz częściej jednak ten podział się […]

Z ogromnym zainteresowaniem i przyjemnością wziąłem udział w kongresie zorganizowanym w Olsztynie przez Landsmannschaft Ostpreußen. Z jednej strony dlatego, że gromadzi działaczy niemieckich organizacji z terenu województwa warmińsko-mazurskiego, ale także dlatego, że tradycyjnie biorą w nim udział także samorządowcy różnych szczebli. Razem pochylają się nad tematami wspólnoty dziedzictwa kulturowego, prawa mniejszościowego i jego stosowania czy wreszcie konkretnej sytuacji grup mniejszości niemieckiej. Osobiście zostałem poproszony o przedstawienie tematu europejskiej inicjatywy obywatelskiej […]

Zapamiętanie czwartku 7 października przyjdzie mi łatwo z kilku powodów. Przypadł w kulminacyjnym momencie obchodów 30-lecia VdG i polsko-niemieckiego traktatu dobrosąsiedzkiego, pomiędzy spotkaniem kilkuset naszych członków z północy Polski w Koszalinie a spotkaniem kolejnych kilkuset z całego Śląska w Katowicach. Obydwa spotkania pełne radości z osiągnięć minionego trzydziestolecia niemieckiej wspólnoty w Polsce, czyli drogi od organizacyjnego niebytu do dzisiaj. Ale także celebrujące drogę od unormowania stosunków pomiędzy Polską a Niemcami po znalezienie […]

Wybory się odbyły. Naród przemówił i jakkolwiek Olaf Scholz jak mantrę powtarza, że wyborcy wyraźnie wskazali, że pragną koalicji: SPD, Zieloni i FDP, to widać raczej, że wyborcy żadnej opcji koalicyjnej jeszcze nie określili. Niemal dokładnie takim samym zaufaniem co SPD obdarzyli CDU/CSU. Zadecydują więc kompromisy programowe. By nie być kolejnym „wróżącym z fusów”, zajmę się dzisiaj sobotnim wydarzeniem z Łubowic. Za moją sugestią sprzed roku Górnośląskie Centrum Kultury […]

Za tydzień mija ostatecznie termin spisania się w Narodowym Spisie Powszechnym, który dla wszystkich mieszkańców jest obowiązkowy, ale nie dla wszystkich równie ważny. Dla Niemców w Polsce ma znaczenie ogromne. W Polsce od liczby osób przynależących do mniejszości narodowych zależy np. możliwość posiadania podwójnych nazw miejscowości w gminach. Jak to w Europie często bywa, istnieje porozumienie o cyklicznym przeprowadzaniu spisów powszechnych do celów statystycznych, ale już sposób ich przeprowadzania jest dowolny. A więc także […]

Dopiero co wróciłem z kongresu FUEN w Trieście, który nagle pojawił się w mojej świadomości w zupełnie inny sposób niż do tej pory, gdy był tylko z rzadka mijanym miastem. Port śródziemnomorski, który ponad pięć wieków był oknem na świat monarchii Habsburgów, a w XX w. stał się włoski, zaprezentował swoją różnorodność jako naturalna metropolia dla ludzi języka włoskiego, niemieckiego i języków słowiańskich – Słoweńców czy Chorwatów. Świadomi tej różnorodności przedstawiciele miejscowych władz samorządowych […]

W Niemczech kampania wyborcza wchodzi na ostatni etap. Nie dziwota, że rośnie też napięcie. W zeszłym tygodniu, będąc w Berlinie, trafiłem na ulicę, na której królował kolor czerwony z niewielką ilością zielonego. Hasła na plakatach SPD mogą się podobać: „12 EURO płacy minimalnej – Lepsza płaca dla 10 mln ludzi”, „Respekt dla Ciebie”, „Kompetencja dla Niemiec” albo niewiele znaczące „Na pewno Berlin”. Na tych samych latarniach plakaty kandydatów […]

Po pewnym letnim spowolnieniu faktem stało się tak wielkie przyspieszenie, że niemal nie do uwierzenia jest, ile może się wydarzyć w jeden dzień. Taki właśnie był poniedziałek. Takie dni pokazują, czym jest de facto mniejszość niemiecka, skoro już rankiem wymaga ona rozmowy z berlińskim ministerstwem, a krótko potem na kilka godzin łączy się ze sobą osiem osób z: Opola, Gliwic, Raciborza, Legnicy, Wejherowa, Koszalina, by zajmować się […]

O zjawisku Europy Środkowej napisano już morze książek i trudno coś nowego do tego pojęcia wnieść. Kiedy piszę „zjawisko”, to nie mam przecież na myśli pojęcia geograficznego. Każdy, kto czytał powieści Josepha Rotha, Józefa Wittlina, niektóre fragmenty Mircei Eliadego czy wreszcie „Dunaj: Biografia rzeki” Claudio Magrisa, ten wie, o czym mówię. Obydwie wojny XX w., a zwłaszcza ich konsekwencje traktatowe, to zjawisko uczyniły raczej faktem […]