Felietony Bernarda Gaidy

Już nie zliczę, ile osób odwiedziłem, z iloma rozmawiałem na temat planu obniżenia subwencji na naukę języka niemieckiego dla uczniów z kręgu mniejszości niemieckiej. W tych rozmowach, na konferencjach prasowych, w wywiadach z ekspertami czy w wystąpieniu RPO analizowane są aspekty prawne, finansowe i społeczne. Tymczasem sprawa oprócz tych wielu ważnych aspektów posiada przecież także stronę, którą nazwę na potrzeby tej kolumny etyczną. To logiczne, skoro prawa mniejszości narodowych wyrastają z idei […]

Kilka tygodni temu wszyscy zostaliśmy zmobilizowani przez posła Janusza Kowalskiego do wyjątkowego działania, żeby nie powiedzieć – do walki. Od 17 grudnia grozi nam kolejne, silne uderzenie w nauczanie języka niemieckiego. Kolejne, bo przecież już cichutko, pod pretekstem nowej interpretacji przepisów, zabrano uczniom w starszych klasach dwie lub trzy lekcje niemieckiego tygodniowo. PZPR, która mistrzowsko powiązała idee socjalizmu i nacjonalizmu, znała zapewne myśl Wilhelma von Humboldta: „Prawdziwą […]

W minionym tygodniu, podczas wizyty w Berlinie, miałem okazję odbyć kilka rozmów w sprawie mniejszości niemieckiej. Tematem był przede wszystkim brak mniejszości w umowie koalicyjnej nowego rządu, nie dało się przy tym jednak pominąć bieżących sporów w polskiej polityce, mających bezpośredni wpływ na życie mniejszości niemieckiej w Polsce. Tak jak na przykład ostatniej inicjatywy posła Kowalskiego, w myśl źle rozumianej symetrii proponującego odebranie samorządom środków przeznaczanych […]

Znajdujemy się w okresie Adwentu, który jest oczekiwaniem na przyjście Mesjasza i ma to charakter religijny. Jednocześnie znajdujemy się w czasie wypełnionym różnymi oczekiwaniami o zupełnie innym charakterze. Czekamy na ostateczne powołanie rządu w Niemczech i ciągle dostajemy jakieś cząstkowe informacje. Już zostaliśmy zaskoczeni faktem, że umowa nowej koalicji nie nie zawiera informacji o wspieraniu mniejszości niemieckich i oczekujemy od rządu jakiejś deklaracji, że pomimo tego Niemcy nadal będą czuli swoją odpowiedzialność za Niemców […]

Powinienem dzisiaj pisać o nowej koalicji w Niemczech, o jej umowie koalicyjnej, w której zabrakło wzmianki o mniejszościach narodowych. Niektórzy doszukują się pozytywów w zdaniu o wsparciu dla inicjatywy obywatelskiej MSPI, która przecież dąży do przeniesienia części kompetencji w zakresie polityki mniejszościowej na poziom Komisji Europejskiej. Ale nawet jeśli miałoby to przynieść sukces, to poza zakresem pozostaną wszystkie mniejszości niemieckie spoza UE, czyli np. na terenie byłego ZSRR. Myślę, że choćby to pośrednio dowodzi, […]

Niedługo zakończy się rok 2021. Rok, w którym często przychodziło nam obchodzić okrągłe rocznice. Swoje 30-lecie obchodził VdG, ale także AGDM (Arbeitsgemeinschaft Deutscher Minderheiten) czy IVDK, czyli organizacja Niemców w Rosji. W sobotę w Legnicy uczestniczyłem w takim jubileuszu tamtejszej organizacji NTSK. To, że te i inne organizacje powstały w tym samym czasie – 30 lat temu, to wynik niezwykłych procesów, jakie toczyły się w Europie w latach przełomu, czyli […]

Za nami Dzień Żałoby Narodowej 2021. Kiedy podczas ekumenicznego nabożeństwa w katedrze opolskiej widziałem puste ławki i uświadomiłem sobie, że w środku regionu, w którym mieszka najliczniejsza grupa mniejszości niemieckiej, brakuje uczestników nabożeństwa za niezliczone ofiary, postawiłem sobie pytanie, czy potrzebujemy jeszcze takiego dnia pamięci. Później dowiedziałem się, że w kilku miejscowościach odbyły się lokalne uroczystości upamiętniające, ale i to nie zmienia faktu, że na Górnym Śląsku nie do końca zrozumiano przesłanie Dnia Żałoby […]

Zawsze gdy spotykam się z przedstawicielami mniejszości narodowych z różnych krajów, zastanawia mnie, jak mało, a może jak wolno zmienia się w Europie ich sytuacja. Na tyle wolno, że niektóre z nich mogą nie doczekać porządnej polityki mniejszościowej. Dotyczy to także mniejszości niemieckich, z którymi spotkałem się znowu w północnym Szlezwiku leżącym od 100 lat w Danii. Zwiedzając muzeum w Sonderborgu i patrząc na sale dotyczące plebiscytu z 1920 r., jakbym widział plakaty plebiscytowe […]

Dzień Wszystkich Świętych wyciszył napięcie, jakie towarzyszyło czasowi poprzedzającemu to święto. A przecież w samym tylko ostatnim tygodniu w Sejmie pojawił się wniosek o odwołanie jedynego posła z mniejszości Ryszarda Galli z prezydium Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych, a inny opolski poseł – Janusz Kowalski – wnioskował o odebranie samorządom subwencji na nauczanie języka niemieckiego jako języka mniejszości narodowej. Uwaga: tylko niemieckiego, a nie kaszubskiego, białoruskiego, litewskiego czy ukraińskiego. Także w tym […]